Bij HippoSupport controleren wij ieder mestmonster op de aanwezigheid van zand. Wij zien daarom geregeld zand in de mestmonsters van paarden, wat betekent dat paarden regelmatig zand binnen krijgen. Dit is een probleem dat vooral aan het einde van het weide seizoen voor komt. Zand in de darmen kan voor grote problemen zorgen en moet serieus genomen worden. De stelregel hierbij is: Voorkomen is beter dan genezen. Gelukkig zijn er ook ondersteunende maatregelen die je kunt nemen wanneer je paard toch onverhoopt zand binnen heeft gekregen.
Welzijnsprobleem
Iedere paardeneigenaar wil natuurlijk het beste voor zijn paard! Waarschijnlijk is juist dat dé oorzaak van het vaker voorkomen van problemen door zand in de darmen bij paarden. Paarden worden tegenwoordig steeds minder op stal gehouden, en staan steeds vaker buiten. De paarden staan vaker op schrale weides en zandpaddocks om een overvloed aan voedingsstoffen te voorkomen. Omdat we de paarden tegenwoordig wel graag de hele dag ruwvoer willen aanbieden, dus ook als ze buiten staan, wordt er in veel gevallen dagelijks hooi op de schrale weide of paddock gevoerd. Het voeren van hooi op een korte weide of in de paddock verhoogt het risico van zandopname bij paarden. Het is dus zeer aannemelijk dat de toenemende zandproblemen hierdoor veroorzaakt worden.
Vooral aan het einde van het weide seizoen
Bij HippoSupport onderzoeken wij alle monsters die binnen komen als service op de aanwezigheid van zand. In de afgelopen weken zien wij weer steeds vaker zand in de monsters. Het korter wordende gras aan het einde van het zomer seizoen, en het verhuizen van de weide naar de paddocks voor de winter, speelt hier waarschijnlijk een belangrijke rol.
Zand “eten”
Het kan ook zijn dat je jouw paard soms ook zand ziet eten of likken. In dat geval is er iets anders aan de hand. Het kan zijn dat er sprake is van verveling, maar in de meeste gevallen gaat het om een mineralen tekort. In het zand zitten mineralen en op die manier krijgen ze deze binnen.
Probleem serieus nemen
Zand in de darmen van het paard is een probleem dat niet onderschat moet worden. Als het zand zich gaat ophopen in de darmen (dikke darm) kan dit de darmen ernstig beschadigen. De darmbewegingen zullen slechter worden door opgehoopt zand, waardoor er zich weer makkelijker nog meer zand ophoopt. Een neergaande spiraal die zeer ernstig is. Zand in de darmen van het paard kan voor ernstige en zelfs levensgevaarlijke situaties zorgen.
Voorkomen is beter dan genezen
Het is belangrijk de oorzaken van het binnen krijgen van zand te achterhalen. Op de schrale weide blijven de paarden aan het korte gras eten, waarmee ze zand binnen kunnen krijgen. Op de paddock kan het zijn dat de paarden direct van het zand gevoerd krijgen, of gemorst hooi van de zandgrond opeten. Moeten de paarden dan maar weer meer op stal staan en alleen op stal eten? Nee, dat is niet de meest paardvriendelijke oplossing natuurlijk. En gelukkig zijn er nog een heel aantal andere maatregelen die je kunt nemen.
Er zijn handige voersystemen om het morsen van hooi op de zandbodem zoveel mogelijk tegen te gaan. Maar iedere paardenhouder weet hoe lastig het is om paarden te leren netjes (met mes en vork) te eten. Hoe goed je ook je best doet er belanden altijd plukken hooi naast het voersysteem, deze restjes eten de paarden later weer op. Kijk daarom ook eens kritisch waar het eventueel gemorst hooi terecht komt. Het is verstandig de ruimte rondom het voersysteem zandvrijhouden door de verharden of bijvoorbeeld rubberen matten neer te leggen.
Een hooinet of voersysteem op een verharde uitloop die goed zandvrij gehouden wordt kan al een mooie verbetering zijn. Daarnaast kun je een hooinet ook nog boven een groot voerkrat hangen zodat daar het (meeste) gemorste hooi invalt.
Het is belangrijk te realiseren dat deze maatregelen om te voorkomen dat het paard zand binnen krijgt, noodzakelijk zijn om problemen te voorkomen. Maatregelen om zand af te voeren uit de darmen van het paard zijn nooit een oplossing als er niet iets aan de oorzaak wordt gedaan.
Wanneer het gaat om het eten van zand, dan zou het kunnen helpen om een liksteen op te hangen. Als er al een liksteen aangeboden wordt, dan kan het verstandig zijn om te kijken of een liksteen met een andere mineralensamenstelling wel helpt.
Maatregelen als je paard zand in de darmen heeft
Het belangrijk om te weten wat je zelf kunt doen om je paard te helpen eventueel binnen gekregen zand weer af te voeren. Er bestaan middelen die een zandafvoerend effect hebben in de darmen van het paard. Een stof die hiervoor veel wordt gebruikt, en goed werkzaam lijkt te zijn in praktijk, is Psyllium (zaad of husk). Psyllium vormt een soort slijmerig substantie waar het zand zich aanbind en werkt laxerend. Op die manier wordt zand, na het voeren van psyllium, naar buiten afgevoerd. Psyllium kan ook gecombineerd worden met pre/probiotica, Magnesium Sulfaat of oliën. Er zijn verschillende aantal artikelen die erop wijzen dat deze stoffen elkaars werkzaamheid kunnen versterken (Landes et al 2008; Niinistö et al 2014 en Hotwagner en Iben 2007). De oliën en Magnesium Sulfaat zorgen waarschijnlijk voor een extra laxerend effect, waar de pre/probiotica de darmen zullen ondersteunen in hun herstel en daarmee de darmbewegingen wellicht sneller normaliseren. Het is goed om je te realiseren dat niet altijd alle paarden goed zand afvoeren door het geven van een psyllium kuur. Neem daarom zandopname serieus en probeer dit vooral te voorkomen.
Psyllium
Wie het internet afstruint komt verschillende adviezen tegen over het gebruik van psyllium. Aangezien de werking van psyllium in de darmen van het paard nog lang niet volledig begrepen en onderzocht is, is het moeilijk om hier duidelijk waar- en onwaarheden van elkaar te onderscheiden. Een aantal feitjes op een rij:
- Psyllium kan worden afgebroken in de darmen van het paard en daardoor zijn werkzaamheid verliezen. Om deze reden kan het verstandig zijn psyllium niet nat te maken voor het voeren.
- Psyllium werkt laxerend, hierdoor kan opname van andere voedingsstoffen verminderd worden. Daarnaast wennen de darmen ook aan psyllium waardoor ze het beter/makkelijker gaan afbreken als het regelmatig gevoerd wordt. Om deze redenen wordt aangeraden maximaal 1 keer maand een psyllium kuur te geven aan je paard.
- Psyllium is er in verschillende vormen; zaad, husk en poeder. Het is niet aangetoond welke vorm beter werkt. Het zaadje wordt wellicht moeilijker afgebroken en blijft daarmee langer werkzaam in het maagdarmkanaal. Aan de andere kant vormen de fijnere vormen (husk en poeder) en grotere massa doordat er meer vocht wordt opgenomen.
Altijd alert zijn op symptomen
Vertoont je paard symptomen van koliek, dunne ontlasting en vermagering, raadpleeg dan altijd een dierenarts! Geef daarbij altijd duidelijk aan of je paard eventueel zand binnen heeft kunnen krijgen ondanks alle preventieve maatregelen die je hebt genomen.
